حکومت اسلامی در غیبت کبری

بیشتر فقهای شیعه تشکیل حکومت اسلامی را در دوره غیبت ضروری می دانند و بر این باورند که فقهای عادل، باید به این مهم اقدام کنند و اگر یکی از آنان تشکیل حکومت داد، بر دیگران واجب است که از او پیروی کنند. در مقابل، شماری اندک بر آنند که اقامه حکومت از شوون امام معصوم است، بنابراین در عصر غیبت تشکیل حکومت جایز نیست. این تفکر چون تضادی با خودکامگی حکّام نداشت، از سوی آنان ترویج و حمایت شد. تا جایی که پیش از انقلاب اسلامی، هواداران این اندیشه به صورت تشکیلاتی منسجم در آمدند. می توان گفت این باور انحرافی از سه راه سرچشمه گرفته است: 1. برداشت نادرست از روایاتی که گسترش ستم و فساد را از نشانه های ظهور امام زمان (ع) معرفی می کند. 2. استناد به روایاتی که از هر گونه قیامی در عصر غیبت، نهی کرده و به سکوت و صبر در بلاها دعوت کرده است. 3. تفسیر نادرست از امامت و رهبری، و تصور اینکه تشکیل حکومت در عصر غیبت، دخالت در قلمرو کار امام معصوم است.

و اما تلاش مردم، به ویژه فقها برای حاکمیت عدل و ایجاد حکومت اسلامی از اهم واجبات است. آیا می توان گفت که در طول مدت غیبت کبری که بیش از هزار سال می گذرد و ممکن است سالها ادامه داشته باشد، اجرای احکام اسلام لازم نیست؟ به گفته امام خمینی (ره) : اعتقاد به چنین مطالبی، یا اظهار آنها بدتر از اعتقاد و اظهار منسوخ شدن اسلام است... هر که اظهار کند که تشکیل حکومت اسلامی ضرورت ندارد، منکر ضرورت اجرای احکام اسلام شده و جامعیت احکام و جاودانگی دین مبین اسلام را انکار کرده است.

بر همین اساس، بیشتر فقهای شیعه از جمله امام خمینی در دوره غیبت تشکیل حکومت اسلامی را واجب می دانند و اگر تشکیل حکومت اسلامی به جز از راه قیام و اقدام دسته جمعی امکان پذیر نباشد، همگان باید به این مهم اقدام کندد و در صورتی که تشکیل حکومت ممکن نباشد، باز هم تکلیف ساقط نیست و باید به اندازه توان، احکام اسلامی را اجرا کنند. پس انتظار فرج و حکومت جهانی مهدی(عج) به هیچ روی ناسازگار با قیام های پیش از ظهور ندارد، بلکه برخی از قیام ها و حکومت ها، زمینه ساز قیام و حکومت جهانی حضرت خواهند بود.