امام خامنه ای (مد ظله العالی):

ما در دورانی قرار گرفته ایم که

جهاد فی سبیل الله در شکلی اگرچه نه به صراحت دوران جنگ،

اما با همان دشواری ها و شاید با ظرافت بیشتر

بر دوش همه ماست.

غربت دو معنا دارد: 1. دوری از خاندان و وطن، 2. کمی یاران. و حضرت مهدی (عج) به هر دو معنا غریب است.

امام زمان (عج) به علی بن مهزیار فرمود: پدرم از من پیمان گرفته که جز در سرزمین های پنهان و دور منزل نگیرم، برای آنکه مخفی بمانم و جایگاهم از نیرنگ های اهل ضلالت مصون باشد.

امام کاظم (ع) فرمودند: او همان آواره یکتای غریب پنهان از خاندانش می باشد که خونخواه پدرش خواهد بود.

امام جواد (ع) فرمودند: هر گاه این تعداد – سیصد و سیزده نفر – از اهل اخلاص برایش جمع شدند، خداوند امر او را ظاهر سازد.

این ذکر شریف، از جمله ذکر توسل هایی است که برای خلاصی و رهایی از بلاها و گرفتاری های آخرالزمان از ناحیه مقدس امام زمان(عج) رسیده است: یا محمّد، یا علی، یا فاطمه، یا صاحب الزمان، أدرکنی و لا تهلکنی

سرداب مقدس، زیرزمینی است  در سامرا، کنار مزار امام هادی و امام عسکری(ع). این سرداب محل زندگی و عبادت امام هادی و امام حسن عسکری و حضرت مهدی (علیهم السلام) بوده و تمام دیدارها با حضرت مهدی(عج) در زمان پدرش در همین منزل و سرداب انجام می گرفته است. خانه امام عسکری(ع) همانند دیگر خانه های عراق، شامل غرفه ای برای مردان، غرفه ای برای زنان و سرداب بوده که سرداب نیز شامل غرفه هایی برای مردان و زنان بوده است و در تابستان از شدت گرما به این سرداب پناه می برده اند. مقدس شمردن آن سراب از سوی شیعیان موجب شد که دشمنان اهل بیت، شیعیان را متهم کنند بر اینکه آنها می گویند امام زمان در این سرداب مخفی شده است؛ اما شیعیان از چنین اعتقادی منزه هستند. شیعیان، سرداب را به این دلیل مقدس می شمارند که محل زندگی و نیایش سه امام معصوم، همچنین محل زندگی حضرت حکیمه خاتون و نرجس خاتون بوده است.

سنگ صبور من کو؟ دلتنگم از زمانه..............................پیک نجات من کو؟ قلبم پر از بهانه

در اشتیاق رویش در هر دعای ندبه.........................می خواند او را دلم، هر صبح روز جمعه

اگر خستگی یک هفته روزمرگی و تلاش بگذارد، اگر جمعه را بشناسی و قدر بدانی، اگر در انتظار جمعه ی موعود باشی و خلاصه اگر خواب خوش بامدادی مجال دهد، می توان در طراوت این صبح دلپذیر، نه بهاری، که بهشتی شد.

« چه سخت است است این تنهایی ما و کوتاهی دستمان از دامان او، کجاست آن فردایی که به دیدارش حیاتی دوباره یابیم و از زلال مهرش سیراب شویم؟ هل إلیک یابن أحمد سبیل فتلقی؟» این زمزمه ی دل شیفته است که ندبه سر داده است و آرام آرام عقده ی دلتنگی را در این نجوای عاشقانه با تو می گشاید. چه نجوای آرامی دارد این ندبه های صبحگاهی! چه روح بخش و طراوت زاست! چه صفایی به دل می دهد! به جز صبح جمعه و در میان عاشقان آن موعود مهربان، کجا می توانی چنین پاکی و زلالی را دریابی؟ دعای ندبه، آهنگ دلتنگی و نغمه ی ایمان و فریاد عشق به امام و تمنای مرهمی به آتش این حرمان است. ندبه ی صبحگاهی صیقلی است که به روح خسته از هجران می دهی تا زنگار، فرو ریزد و شفاف شود. روح باید در زلال این آبشار معرفت شسته شود تا پاک و بی آلایش، ظهور یار را تمنا کند.

دعای ندبه، دعایی است جامع و پرسوز که از دیرباز مورد توجه شیعیان و منتظران حقیقی حضرت ولی عصر (عج) بوده است.

 محتوا: این دعا در حقیقت بیانگر تاریخ فشرده ای از حضور حجت ها و اولیای الهی بر پهنه خاک است. سلسله ای که از حضرت آدم (ع) آغاز و تا آخرین حجت خدا، حضرت مهدی (عج) ادامه می یابد.

کدام امام معصوم؟: آخرین حلقه ی ناقل دعای ندبه، به صراحت بیان می کند که این دعا از بقیه الله الاعظم (عج) است. در حالی که بیان علامه مجلسی در کتاب "زاد المعاد" روشن می سازد که این دعا از امام صادق (ع) صادر شده است. با این حال به نظر می رسد: 1. نقل چند باره ی دعا از امام صادق (ع) و حضرت بقیه الله (عج) مانعه الجمع نیست. و هر دو بیان می تواند درست و مطابق با واقع باشد. 2. هر دو روایت در اینکه اصل صدور به معصوم ختم می شوند، مشترک هستند. و لازم به ذکر است این مطلب که دعای ندبه، از سوی علمای شیعه است سخن ناروایی است. چرا که مضامین دعا به اندازه ای بلند است که نمی توان آن را از غیر معصوم دانست و همچنین دانشمندان شیعه نسبت به دعاهای خودساخته، همواره تصریح کرده اند.

 اعتراض: برخی معترضان به دعای ندبه می گویند: هنگامی که امام صادق(ع) دعای ندبه را انشا فرموده، بیش از یک قرن به تولد حضرت ولی عصر(عج) مانده بود، پس چگونه ممکن است، انسان نسبت به انسانی که بعد از یک قرن به دنیا می آید، گریه و زاری کند و در فراقش اشک بریزد؟!  پاسخ این است که: اگر فرد مورد نظر گل سرسبد جهان خلقت باشد و همه پیامبران الهی، نوید او را به پیروان خود داده باشند و به امت خود از غیبت طولانی و انتظار او گفت و گو کرده باشند، بسیار منطقی است که افراد درد آشنا در انتظار آمدنش ثانیه شماری کنند و از طول غیبتش گریه ها سر دهند.

گروهی از اصحاب به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شده و حضرتش را دیدند که روی خاک ها نشسته، همانند مادر داغ دیده، سیل اشک روان کرده و ناله های جانسوز سر می دهد. هنگامی که از علت آن جویا شده بودند فرمودند که برای طولانی شدن غیبت حضرت قائم (عج) و پریشانی مومنان در دوران غیبت اشک می ریزند.

بسیاری از امامان(علیهم السلام) در قنوت نماز خود، از غیبت ولی، به پیشگاه خداوند شکایت می کردند و می فرمودند: " اللهمّ إنّا نشکو إلیک فقد ولیّنا و غیبة ولیّنا ..." از جمله آنان، امام علی، امام باقر، امام جواد، امام حسن عسکری (علیهم السلام) هستند.

شرح یک جمله: در دعای ندبه با مولا نجوا می کنیم: « لیت شعری أین استقرّت بک النوی، بل أیّ أرض تقلّک أو ثری أ برضوی أو غیرها أم ذی طوی...»  ای کاش می دانستم که کجا دل ها به ظهور، آرام و قرار خواهد یافت، و در کدامین سرزمین اقامت داری! در سرزمین «رضوی» یا غیر آن، یا در دیار«ذی طوی» مسکن کرده ای؟

این جمله پرسش از قرارگاه دایمی آن حضرت نیست. چرا که بر حسب احادیث، کسی بر قرارگاه آن حضرت مطلع نیست. بلکه ارتباط آن حضرت با این دو مکان، مانند ارتباط ایشان با سایر اماکن مقدس دیگر است که پرستش خداوند در آن مکان ها فضیلت دارد مانند مسجد الحرام، مسجد النبی، مشهد حسینی، مسجد سهله و... که معلوم شده است حضرت در این اماکن رفت و آمد دارند.

رضوی: نخستین کوه از کوه های «تهامه» در یک منزلی «ینبع» و هفت منزلی مدینه است. در برخی روایات، از آن به عنوان محل زندگی حضرت مهدی (عج) نام برده شده است. راوی می گوید: با امام صادق (ع) از مدینه خارج شدیم، به رَوحا ( اطراف مدینه) که رسیدیم، حضرت نگاهش را به کوهی دوخت و مدت زمانی ادامه داد. و فرمود: « این کوه، رضوی نام دارد. خوب پناهگاهی است برای خائف (امام زمان) در غیبت صغری و کبری.» امام زین العابدین (ع) در ضمن حدیثی طولانی از آمدن جبرئیل امبن در آستانه ظهور به محضر آن حضرت سخن گفته، در پایان می فرماید: ..آن گاه اسبی را که براق نامیده می شود به حضور ایشان می آورد. قائم بر آن سوار می شود، سپس به سوی کوه رضوی حرکت می کند.

 و ذی طوی: نام منطقه ای است در یک فرسخی مکه که داخل حرم قرار دارد. در روایتی آمده است که: « هنگام ظهور امام قائم (ع) آن حضرت قبل از آنکه کنار کعبه برود و صدای خود را بلند کرده و به جهانیان برساند، در این مکان در انتظار 313 نفر از یاران خاصش توقف می کند، تا این که آنها می آیند و به آن حضرت می پیوندند...» ذی طوی، بین "حجون" و "فخّ" قرار دارد. امام صادق (ع) می فرماید: گویی قائم را با چشم خود می بینم که با پای برهنه در ذی طوی سر پا ایستاده، همانند حضرت موسی (ع)، نگران و منتظر است که به مقام ابراهیم بیاید و دعوت خود را اعلام نماید.

منابع: روح بهار، منیژه زارعان. موعود نامه، مجتبی تونه ای